مقدمه

فانتوم (Fantom) یکی از پروژه‌های جذاب و نوآورانه در دنیای بلاکچین و ارزهای دیجیتال است که با تمرکز بر سرعت بالا، مقیاس‌پذیری و هزینه‌های کم تراکنش‌ها، خود را به عنوان یکی از گزینه‌های برتر برای توسعه‌دهندگان و کاربران به نمایش گذاشته است. در این مقاله به بررسی کامل ارزدیجیتال فانتوم و بلاکچین منحصربه‌ فرد آن می‌پردازیم.

فانتوم چیست؟

فانتوم (Fantom) یک پلتفرم مبتنی بر بلاکچین است که با هدف ارائه زیرساختی سریع و ایمن برای اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (DApps) و قراردادهای هوشمند ایجاد شده است. این پلتفرم از تکنولوژی جدیدی به نام گراف‌های جهت‌دار غیرمدور (DAG) بهره می‌برد که به آن امکان می‌دهد تراکنش‌ها را با سرعت بسیار بالاتری نسبت به بلاکچین‌های سنتی مانند بیت‌کوین یا اتریوم پردازش کند. ارزدیجیتال اصلی این پلتفرم FTM نام دارد و به عنوان سوخت شبکه برای انجام تراکنش‌ها و اجرای قراردادهای هوشمند مورد استفاده قرار می‌گیرد.

بلاکچین فانتوم چگونه کار می‌کند؟

فانتوم از تکنولوژی DAG استفاده می‌کند که برخلاف ساختارهای زنجیره‌ای سنتی، تراکنش‌ها را به صورت موازی و در لایه‌های مختلف پردازش می‌کند. این امر باعث می‌شود شبکه قادر باشد هزاران تراکنش را در یک ثانیه انجام دهد، بدون اینکه شبکه دچار ازدحام شود.یکی از ویژگی‌های کلیدی فانتوم، استفاده از پروتکل Lachesis است. این پروتکل درواقع مکانیزم اجماع فانتوم است که بدون نیاز به تاییدکنندگان متعدد یا فرآیندهای طولانی اثبات کار (PoW)، امکان تایید تراکنش‌ها را با امنیت بالا و سرعت بیشتر فراهم می‌کند. Lachesis از نوع اجماع اثبات سهام غیرهمزمان (aBFT) است که باعث افزایش امنیت و مقیاس‌پذیری شبکه می‌شود.

مزایای فانتوم

۱)سرعت و مقیاس‌پذیری بالا

یکی از بزرگ‌ترین مشکلات بلاکچین‌های سنتی مانند اتریوم، سرعت پایین و هزینه‌های بالای تراکنش است. فانتوم با بهره‌گیری از تکنولوژی DAG و پروتکل Lachesis، تراکنش‌ها را با سرعت بسیار بالا (تا ۶۵,۰۰۰ تراکنش در ثانیه) و با هزینه‌ای بسیار کمتر انجام می‌دهد.

۲)امنیت

پروتکل Lachesis فانتوم نه تنها تراکنش‌ها را با سرعت بالا پردازش می‌کند، بلکه امنیت شبکه را نیز تضمین می‌کند. این پروتکل به صورت غیرهمزمان کار می‌کند، به این معنی که نیازی به هماهنگی تمام گره‌ها برای تایید یک تراکنش نیست، که این موضوع خطر حملات هکری را کاهش می‌دهد.

۳)پشتیبانی از قراردادهای هوشمند و DApp‌ها

فانتوم به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد قراردادهای هوشمند و اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز خود را به راحتی و با استفاده از زبان Solidity که زبان برنامه‌نویسی اتریوم است، روی شبکه فانتوم اجرا کنند. این تطبیق‌پذیری به معنای آن است که توسعه‌دهندگان می‌توانند از ابزارها و فناوری‌هایی که قبلاً در بلاکچین‌های دیگر استفاده می‌کردند، در فانتوم نیز بهره ببرند.

۴)هزینه‌های پایین

یکی دیگر از مزایای فانتوم، هزینه پایین تراکنش‌ها است. در حالی که در شبکه‌های بزرگتر مانند اتریوم، هزینه تراکنش‌ها می‌تواند به شدت افزایش یابد، فانتوم هزینه‌های تراکنش را به حداقل رسانده است و این امر باعث جذابیت بیشتر برای کاربران و توسعه‌دهندگان می‌شود.

ارزدیجیتال FTM

ارزدیجیتال اصلی فانتوم، FTM نام دارد که در چندین اکوسیستم بلاکچینی به عنوان ابزار پرداخت و انجام تراکنش‌ها استفاده می‌شود. توکن FTM برای موارد زیر استفاده می‌شود:

۱) پرداخت هزینه‌های تراکنش در شبکه فانتوم

۲) استیکینگ (Staking) و شرکت در مکانیزم اجماع

۳) حاکمیت در شبکه فانتوم؛ به این معنی که دارندگان FTM می‌توانند در تصمیم‌گیری‌های مهم شبکه شرکت کنند.

توکن FTM در شبکه‌های مختلفی از جمله ERC-20 (شبکه اتریوم) و BEP-2 (شبکه بایننس) موجود است و کاربران می‌توانند از آن در هرکدام از این اکوسیستم‌ها استفاده کنند.

موارد استفاده از فانتوم

فانتوم نه تنها برای تراکنش‌های سریع و ارزان کاربرد دارد، بلکه بستری مناسب برای توسعه‌دهندگان DApp‌ها و قراردادهای هوشمند است. برخی از کاربردهای اصلی فانتوم عبارتند از:

DeFi (امور مالی غیرمتمرکز)

پلتفرم فانتوم به یکی از گزینه‌های محبوب برای پروژه‌های DeFi تبدیل شده است. توسعه‌دهندگان می‌توانند اپلیکیشن‌های مالی غیرمتمرکز خود را با استفاده از قراردادهای هوشمند روی این شبکه پیاده‌سازی کنند و از سرعت بالا و هزینه‌های کم آن بهره‌مند شوند.

NFT‌ها و بازارهای توکن‌های غیرقابل تعویض

فانتوم بستری مناسب برای ایجاد و تبادل NFT‌ها فراهم کرده است. هنرمندان و توسعه‌دهندگان می‌توانند با استفاده از قراردادهای هوشمند، آثار خود را در قالب توکن‌های غیرقابل تعویض روی این شبکه منتشر کنند.

حاکمیت غیرمتمرکز

یکی از ویژگی‌های مهم فانتوم، ساختار حاکمیتی آن است که به دارندگان توکن FTM اجازه می‌دهد در تصمیم‌گیری‌های مهم شبکه شرکت کنند. این مکانیزم حاکمیتی به کاربران اجازه می‌دهد در رای‌گیری‌های مرتبط با ارتقاها و تغییرات پروتکل شرکت کنند.

کیف پول های فانتوم

فانتوم (Fantom) برای تعامل با اکوسیستم غیرمتمرکز خود نیاز به کیف پول‌هایی دارد که بتوانند توکن FTM را مدیریت و استیکینگ (Staking) را پشتیبانی کنند. فانتوم والت (Fantom Wallet) یکی از کیف پول‌های اصلی این شبکه است که به کاربران اجازه می‌دهد ارز FTM را ذخیره، ارسال و دریافت کنند و همچنین در فرآیند استیکینگ شرکت کنند. این کیف پول از امنیت بالایی برخوردار است و با رابط کاربری ساده‌اش تجربه کاربری مطلوبی ارائه می‌دهد.

کیف پول‌های محبوب دیگری مانند متامسک (MetaMask) نیز با پشتیبانی از شبکه فانتوم از طریق اضافه کردن شبکه سفارشی، امکان مدیریت توکن‌های فانتوم را فراهم می‌کنند. این کیف پول‌ها امکان اتصال به DApp‌ها و پروژه‌های مختلف در اکوسیستم غیرمتمرکز را فراهم می‌کنند و به کاربران این امکان را می‌دهند تا از خدمات DeFi، بازارهای NFT، و سایر برنامه‌های غیرمتمرکز بهره‌مند شوند.

در زمینه استیکینگ، کاربران می‌توانند توکن‌های FTM خود را برای کمک به مکانیزم اجماع فانتوم قفل کنند و در ازای آن پاداش دریافت کنند. فرآیند استیکینگ در فانتوم آسان و کاربرپسند است و به کاربران اجازه می‌دهد تا ضمن حمایت از امنیت شبکه، درآمد غیرفعالی از طریق پاداش‌های استیکینگ کسب کنند.

ماشین مجازی اتریوم (EVM) و سازگاری آن با فانتوم

یکی از ویژگی‌های مهم فانتوم، سازگاری کامل آن با ماشین مجازی اتریوم (EVM) است. EVM به زبان ساده موتور پردازشی است که قراردادهای هوشمند را در شبکه اتریوم اجرا می‌کند. سازگاری فانتوم با EVM به توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهد که به راحتی از قراردادهای هوشمند و اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز که روی اتریوم توسعه داده شده‌اند، در فانتوم نیز استفاده کنند.

شبکه فانتوم (Fantom) با توجه به ساختار پیشرفته و استفاده از تکنولوژی‌های نوآورانه، فضایی مناسب برای ایجاد و تعامل با ارزهای دیجیتال مختلف فراهم کرده است.در ادامه به بررسی اکوسیستم فانتوم و تعامل ارزها در این شبکه می‌پردازیم.

توکن که روی شبکه فانتوم ایجاد شده‌اند

فانتوم علاوه بر ارز دیجیتال اصلی خود یعنی FTM، میزبان پروژه‌های متعددی است که ارزهای مختلف را بر بستر این شبکه ایجاد و عرضه کرده‌اند. برخی از این ارزها شامل توکن‌های پروتکل‌های مالی غیرمتمرکز (DeFi)، توکن‌های حاکمیتی پروژه‌های غیرمتمرکز، و حتی توکن‌های NFT هستند.

توکن‌هایی که روی شبکه فانتوم ایجاد شده‌اند، با استفاده از استانداردهای توکن‌سازی مانند ERC-20 یا ERC-721 (توکن‌های NFT) قابل ایجاد و تعامل هستند. این توکن‌ها به راحتی می‌توانند با هم در اکوسیستم فانتوم تعامل داشته باشند و در پروژه‌های مختلف مانند پلتفرم‌های وام‌دهی، تبادلات غیرمتمرکز (DEX‌ها)، و بازارهای NFT مشارکت کنند. شبکه فانتوم با فراهم کردن زیرساخت‌های سریع و هزینه‌های پایین، به کاربران امکان می‌دهد که تراکنش‌های خود را به صورت کارآمد و با هزینه کم انجام دهند.

نحوه تعامل ارزها در شبکه فانتوم

ارزها و توکن‌های ایجاد شده روی شبکه فانتوم از طریق پروتکل‌های DeFi و تبادلات غیرمتمرکز با یکدیگر تعامل دارند. کاربران می‌توانند از ارزهای خود برای تامین نقدینگی در صرافی‌های غیرمتمرکز مانند SpookySwap و SpiritSwap استفاده کنند، و در عوض آن پاداش دریافت کنند. علاوه بر این، کاربران می‌توانند توکن‌های مختلف را به صورت مستقیم در این شبکه معامله کنند یا از آن‌ها برای استیکینگ یا شرکت در پروتکل‌های وام‌دهی استفاده کنند.

یکی از نقاط قوت فانتوم این است که با استفاده از استانداردهای شناخته‌شده مانند ERC-20، توکن‌ها می‌توانند به راحتی با توکن‌های سایر شبکه‌ها نیز تبادل شوند. به عنوان مثال، توکن‌هایی که در شبکه اتریوم یا بایننس اسمارت چین وجود دارند، می‌توانند از طریق پل‌های ارتباطی (bridges) به شبکه فانتوم منتقل شده و در آنجا مورد استفاده قرار گیرند.

اکوسیستم فانتوم

اکوسیستم فانتوم یکی از غنی‌ترین اکوسیستم‌ها در دنیای بلاکچین است که شامل طیف گسترده‌ای از پروژه‌های DeFi، NFT و سایر برنامه‌های غیرمتمرکز می‌شود. برخی از مهم‌ترین اجزای این اکوسیستم عبارتند از:

پروتکل‌های مالی غیرمتمرکز (DeFi)

فانتوم به عنوان یکی از بسترهای محبوب برای پروژه‌های DeFi شناخته می‌شود. پلتفرم‌هایی مانند SpookySwap، Scream، و BeethovenX از جمله پروژه‌های موفق این شبکه هستند که امکان وام‌دهی، تامین نقدینگی، و تبادل ارزها را به کاربران می‌دهند.

بازارهای NFT

فانتوم بستر مناسبی برای توسعه و تبادل NFT‌ها نیز فراهم کرده است. بازارهای NFT مانند PaintSwap به هنرمندان و توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهند که آثار دیجیتالی خود را به صورت توکن‌های غیرقابل تعویض ایجاد و معامله کنند.

پروتکل‌های استیکینگ

پروتکل‌های استیکینگ (Staking) در شبکه فانتوم (Fantom) یکی از اصلی‌ترین روش‌های مشارکت کاربران در امنیت و کارایی شبکه و در عین حال کسب پاداش به صورت منفعلانه است. استیکینگ به فرآیندی اشاره دارد که طی آن کاربران توکن‌های FTM خود را در شبکه قفل می‌کنند تا به مکانیزم اجماع کمک کنند و در ازای آن، پاداش دریافت کنند. در شبکه فانتوم، استیکینگ از طریق پروتکل‌های مختلف انجام می‌شود که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم:

مفهوم استیکینگ در فانتوم

شبکه فانتوم از مکانیزم اجماع اثبات سهام غیرهمزمان (aBFT) بهره می‌برد، که به کاربران اجازه می‌دهد توکن‌های FTM خود را به منظور تایید تراکنش‌ها و امنیت شبکه استیک کنند. در این مکانیزم، هر کاربری که توکن‌های FTM خود را قفل کند، به عنوان یک اعتبارسنج در شبکه عمل می‌کند و در ازای آن پاداش‌هایی دریافت می‌کند. یکی از مزایای این نوع اجماع این است که کاربران بدون نیاز به سخت‌افزارهای قدرتمند (مانند استخراج در بیت‌کوین) می‌توانند در اجماع شبکه شرکت کنند.

مراحل استیکینگ در فانتوم

انتخاب اعتبارسنج (Validator): برای استیکینگ در فانتوم، کاربران ابتدا باید یکی از اعتبارسنج‌های شبکه را انتخاب کنند. این اعتبارسنج‌ها نودهایی هستند که وظیفه تایید تراکنش‌ها و امنیت شبکه را برعهده دارند. انتخاب یک اعتبارسنج قابل اعتماد و کارآمد مهم است، زیرا عملکرد اعتبارسنج بر پاداش‌های کاربر تاثیر می‌گذارد.

استیک کردن توکن‌ها: پس از انتخاب اعتبارسنج، کاربران می‌توانند توکن‌های FTM خود را به مدت زمان مشخصی قفل کنند. این مدت زمان قابل تنظیم است و کاربران می‌توانند انتخاب کنند که دارایی‌های خود را برای دوره‌های کوتاه‌مدت یا بلندمدت قفل کنند. هر چه مدت زمان قفل طولانی‌تر باشد، پاداش بیشتری به کاربر تعلق می‌گیرد.

دریافت پاداش: در ازای استیکینگ توکن‌ها، کاربران به صورت دوره‌ای پاداش‌های FTM دریافت می‌کنند. این پاداش‌ها به میزان توکن‌های استیک شده و مدت زمان قفل بستگی دارد. در فانتوم، میانگین نرخ پاداش استیکینگ معمولاً بالا است و کاربران می‌توانند از این طریق درآمد غیرفعال کسب کنند.

ویژگی‌های استیکینگ در فانتوم

انعطاف‌پذیری: یکی از مزایای استیکینگ در فانتوم، انعطاف‌پذیری در انتخاب مدت زمان قفل است. کاربران می‌توانند مدت زمان استیکینگ خود را بین چند روز تا یک سال تنظیم کنند. همچنین، این امکان وجود دارد که کاربران بدون نیاز به قفل کردن دارایی‌های خود به صورت بلندمدت، همچنان در شبکه شرکت کنند و پاداش دریافت کنند.

پاداش‌های بیشتر برای استیک بلندمدت: فانتوم برای تشویق کاربران به استیک بلندمدت، نرخ پاداش‌های بیشتری به آن‌ها ارائه می‌دهد. اگر کاربران دارایی‌های خود را برای مدت طولانی‌تری قفل کنند (مثلاً ۳۶۵ روز)، درصد بیشتری از پاداش شبکه به آن‌ها تعلق می‌گیرد.

مشارکت در حاکمیت شبکه: علاوه بر دریافت پاداش، کاربران فانتوم که توکن‌های خود را استیک می‌کنند، می‌توانند در فرآیند حاکمیت شبکه نیز مشارکت داشته باشند. این به معنای آن است که استیک‌کنندگان می‌توانند در تصمیم‌گیری‌های مهم شبکه، از جمله تغییرات پروتکل یا ارتقاهای جدید، رای دهند.

پروتکل‌های اصلی استیکینگ در فانتوم

Stader Labs: یکی از پلتفرم‌های محبوب برای استیکینگ در شبکه فانتوم، Stader Labs است. این پلتفرم به کاربران امکان می‌دهد تا توکن‌های FTM خود را با رابط کاربری ساده‌ای استیک کنند و در عین حال از پاداش‌های جذاب برخوردار شوند. Stader همچنین به کاربرانی که به دنبال مدیریت حرفه‌ای استیکینگ خود هستند، ابزارهایی ارائه می‌دهد.
Liquid Staking: فانتوم از مفهوم استیکینگ سیال (Liquid Staking) پشتیبانی می‌کند. این نوع استیکینگ به کاربران اجازه می‌دهد تا توکن‌های خود را استیک کنند و در عین حال از نقدینگی دارایی‌های خود استفاده کنند. یعنی کاربران می‌توانند از توکن‌های نمایشی که پس از استیکینگ دریافت می‌کنند (مانند sFTM) در پروتکل‌های DeFi یا برای تبادل در بازارهای مختلف استفاده کنند.
Fantom Wallet: کیف پول رسمی فانتوم نیز از استیکینگ پشتیبانی می‌کند و کاربران می‌توانند به راحتی از طریق این کیف پول، توکن‌های خود را قفل کرده و در ازای آن پاداش دریافت کنند.

نرخ پاداش استیکینگ

پاداش‌های استیکینگ در فانتوم بسته به مدت زمان قفل توکن‌ها متفاوت است. برای مثال:

– اگر کاربر توکن‌های خود را برای یک دوره کوتاه قفل کند، ممکن است نرخ پاداش سالانه آن حدود ۴-۵٪ باشد.

– اگر کاربر تصمیم بگیرد توکن‌های خود را برای دوره‌های بلندمدت (مانند ۳۶۵ روز) قفل کند، این نرخ پاداش می‌تواند به ۱۳-۱۵٪ یا بیشتر برسد.

پل‌های ارتباطی (Bridges)

فانتوم به عنوان یک شبکه چند زنجیره‌ای، به کاربران این امکان را می‌دهد که دارایی‌های خود را از سایر شبکه‌ها مانند اتریوم یا بایننس اسمارت چین به شبکه فانتوم انتقال دهند. این پل‌ها نقش مهمی در افزایش انعطاف‌پذیری و تعامل بین شبکه‌های مختلف دارند.

نحوه کار پل‌های فانتوم

پل‌های ارتباطی معمولاً از طریق قراردادهای هوشمند عمل می‌کنند. فرآیند انتقال دارایی‌ها به این صورت است که وقتی یک کاربر می‌خواهد دارایی خود را از شبکه‌ای مانند اتریوم به فانتوم منتقل کند، ابتدا دارایی در یک قرارداد هوشمند قفل می‌شود و سپس معادل آن دارایی به شبکه مقصد (فانتوم) ارسال می‌شود. در این فرآیند، دارایی‌های اولیه به شبکه مبدا تعلق دارند و تنها زمانی که کاربر بخواهد دارایی خود را به شبکه اولیه بازگرداند، این دارایی‌ها از قرارداد هوشمند آزاد می‌شوند.

نمونه‌هایی از بریج‌های فانتوم

Multichain (AnySwap): یکی از محبوب‌ترین پل‌های ارتباطی است که برای انتقال دارایی‌ها بین بلاکچین‌های مختلف از جمله فانتوم استفاده می‌شود. این بریج از طیف گسترده‌ای از دارایی‌ها پشتیبانی می‌کند و به کاربران امکان می‌دهد تا به سرعت و با هزینه‌ای پایین دارایی‌های خود را از شبکه‌های مختلف مانند اتریوم، بایننس اسمارت چین و آوالانچ به فانتوم منتقل کنند.

SpookySwap Bridge: که یک صرافی غیرمتمرکز (DEX) روی شبکه فانتوم است، بریجی دارد که به کاربران امکان انتقال دارایی‌های خود را از سایر شبکه‌ها به فانتوم می‌دهد. این بریج یکی از محبوب‌ترین پل‌های فانتوم است که از طیف وسیعی از دارایی‌ها پشتیبانی می‌کند و تراکنش‌های سریع و کم‌هزینه‌ای ارائه می‌دهد.

RenBridge: یکی دیگر از پل‌های محبوب در اکوسیستم فانتوم است که به کاربران امکان می‌دهد دارایی‌های اصلی مانند بیت‌کوین و اتریوم را از شبکه‌های مختلف به فانتوم انتقال دهند. این بریج به ویژه برای انتقال بیت‌کوین بسیار محبوب است، زیرا کاربران می‌توانند بیت‌کوین خود را به شبکه فانتوم منتقل کنند و از آن در پروتکل‌های DeFi استفاده کنند.

مزایای بریج‌ها در فانتوم

کاهش هزینه‌ها: یکی از مهم‌ترین مزایای استفاده از بریج‌ها، کاهش هزینه‌های تراکنش است. شبکه‌هایی مانند اتریوم به دلیل شلوغی و استفاده گسترده، هزینه‌های بالایی دارند. بریج‌ها به کاربران امکان می‌دهند دارایی‌های خود را به شبکه فانتوم که هزینه‌های کمتری دارد، منتقل کنند و از سرعت بالای تراکنش‌های آن بهره ببرند.

افزایش انعطاف‌پذیری: پل‌های ارتباطی انعطاف‌پذیری بالایی برای کاربران ایجاد می‌کنند. کاربران می‌توانند دارایی‌های خود را به راحتی بین بلاکچین‌های مختلف جابجا کنند و از امکانات متنوع هر شبکه بهره‌مند شوند. به عنوان مثال، می‌توان از ارزهای اتریوم روی شبکه فانتوم برای شرکت در پروتکل‌های DeFi استفاده کرد.

دسترسی به پروتکل‌های DeFi و NFT : با استفاده از بریج‌ها، کاربران می‌توانند دارایی‌های خود را به فانتوم منتقل کرده و در پروژه‌های DeFi و NFT این شبکه مشارکت کنند. فانتوم به دلیل سرعت و هزینه کم، بستر مناسبی برای این نوع پروژه‌هاست و بریج‌ها به کاربران امکان می‌دهند از این امکانات به بهترین شکل استفاده کنند.

آینده فانتوم

فانتوم به عنوان یکی از پروژه‌های پیشرو در دنیای بلاکچین، با پشتوانه فنی قوی و تیم توسعه‌دهنده‌ای کارآزموده، پتانسیل بالایی برای رشد و گسترش در آینده دارد. از آنجایی که مشکلات مقیاس‌پذیری و هزینه‌های بالای شبکه‌های سنتی همچنان مطرح است، فانتوم می‌تواند به عنوان راهکاری مناسب برای این چالش‌ها جایگاه خود را در بازار ارزهای دیجیتال تثبیت کند.

در مجموع، فانتوم با ارائه راهکاری نوآورانه در زمینه سرعت و مقیاس‌پذیری بلاکچین، توانسته است به عنوان یکی از پروژه‌های موفق و محبوب در دنیای ارزهای دیجیتال شناخته شود. از طریق پروتکل Lachesis و تکنولوژی DAG، این پلتفرم به توسعه‌دهندگان و کاربران امکان می‌دهد تراکنش‌ها را با سرعت بالا و هزینه‌ای کم انجام دهند، و با پشتیبانی از قراردادهای هوشمند و DApp‌ها، بستر مناسبی برای توسعه و رشد اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز فراهم می‌کند. ارزدیجیتال فانتوم (FTM) نیز به عنوان نیروی محرکه این اکوسیستم، نقشی کلیدی در عملکرد و رشد شبکه ایفا می‌کند.