بحران برق در ایران و ممنوعیت استخراج بیت کوین حتی برای ماینرهای مجوز دار!
در یکی از سخت‌ترین تصمیمات اخیر حوزه انرژی و رمزارز، مقام‌های ایرانی اعلام کردند که از این پس، نه‌تنها استخراج غیرقانونی بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال ممنوع است، بلکه حتی مزارعی که با مجوز رسمی فعالیت می‌کردند نیز باید فعالیت خود را به حالت تعلیق درآورند. (ممنوعیت استخراج بیت کوین) این تصمیم بی‌سابقه، در پی بروز بحران جدی در شبکه سراسری برق ایران و کاهش تولید نیروگاه‌های برق‌آبی اتخاذ شده است.
مصرف بالا، بارش پایین؛ خاموشی!
ماجرا از آن‌جا آغاز شد که تابستان زودرس امسال، زنگ خطر کمبود برق را به صدا درآورد. همزمان با رشد چشمگیر دمای هوا، مصرف برق نیز به طرز نگران‌کننده‌ای افزایش یافت. در چنین شرایطی، محمد اله‌داد، معاون انتقال و تجارت خارجی شرکت توانیر، طی اظهاراتی هشدارآمیز اعلام کرد که بارش‌های کم‌سابقه باعث کاهش شدید توان تولیدی نیروگاه‌های برق‌آبی کشور شده و همین مسأله شبکه برق را در آستانه بحران قرار داده است.
او با اشاره به اینکه در حال حاضر حتی یک مگاوات مصرف اضافی می‌تواند برای شبکه برق ایران دردسرساز شود، در رابطه با ممنوعیت استخراج بیت کوین خاطرنشان کرد:
«ما حدود ۴ تا ۵ هزار مگاوات از ظرفیت نیروگاه‌های برق‌آبی را به دلیل خشکسالی از دست داده‌ایم. از سوی دیگر، مصرف برق امسال بیش از ۱۰ درصد نسبت به سال گذشته افزایش داشته است. در چنین شرایطی، فعالیت هرگونه مزرعه استخراج رمزارز — حتی آن‌هایی که مجوز رسمی دارند — باید به‌طور کامل متوقف شود.»
ماینینگ مجاز فقط روی کاغذ باقی ماند!
طبق مقررات تصویب‌شده توسط هیئت وزیران، فعالیت مزارع استخراج رمزارز فقط در فصل‌هایی مجاز است که کشور با مازاد تولید برق روبه‌رو است — یعنی معمولاً در پاییز و زمستان. در واقع، این مصوبه از همان ابتدا ماینینگ را به شرط کم‌مصرف بودن شبکه برق مجاز می‌دانست. اما به‌نظر می‌رسد حالا حتی این روزهای مجاز نیز به پایان رسیده‌اند. (ممنوعیت استخراج بیت کوین)
اله‌داد در ادامه صحبت‌هایش اضافه کرد:
«هم‌اکنون هیچ مزرعه استخراج قانونی در حال فعالیت نیست. شرایط به‌گونه‌ای بحرانی است که تمام منابع باید صرف مصارف خانگی، صنعتی و حیاتی شوند. حتی اگر کسی مجوز دارد، فعلاً اجازه مصرف برق برای ماینینگ را ندارد.»
ماینرها زیر ذره‌بین افکار عمومی
افزایش فشار افکار عمومی نیز یکی دیگر از عوامل توقف کامل استخراج در کشور بوده است. با افزایش خاموشی‌های پراکنده در برخی مناطق و هشدارهای پی‌درپی درباره ناترازی برق، بسیاری از مردم انگشت اتهام را به سمت استخراج‌کنندگان رمزارز نشانه رفته‌اند. اله‌داد ضمن تأیید دغدغه‌های عمومی در این زمینه تأکید کرد که لازم است نقش همه فعالان این حوزه — چه قانونی و چه غیرقانونی — با شفافیت مورد بازبینی قرار گیرد.
او همچنین تأکید کرد که شفاف‌سازی و قانون‌گذاری دقیق‌تر در این حوزه نه‌تنها به بهینه‌سازی مصرف برق کمک می‌کند، بلکه از تشدید بحران‌های احتمالی در تابستان‌های آینده جلوگیری خواهد کرد.
راه‌حل چیست؟ استخراج با انرژی تجدیدپذیر یا قطع کامل؟
در سال‌های گذشته، برخی پیشنهاد داده بودند که فعالیت ماینرها صرفاً به نیروگاه‌های خصوصی یا منابع انرژی تجدیدپذیر محدود شود. با این حال، زیرساخت‌های موردنیاز برای چنین انتقالی هنوز به‌طور کامل فراهم نشده‌اند. از سوی دیگر، هزینه سرمایه‌گذاری در این حوزه بالا است و بسیاری از ماینرهای ایرانی توان ورود به چنین پروژه‌هایی را ندارند.
در چنین شرایطی، به‌نظر می‌رسد فعلاً تنها گزینه روی میز، تعلیق کامل فعالیت‌های استخراج است تا شبکه برق بتواند تابستان سخت امسال را بدون قطعی‌های گسترده پشت سر بگذارد.
جمع‌بندی: رمزارز ممنوع تا اطلاع ثانوی!
با شدت گرفتن بحران برق در کشور و ضعف تولید نیروگاه‌های آبی، همه نشانه‌ها حکایت از آن دارد که دوره‌ای بسیار دشوار درمورد ممنوعیت استخراج بیت کوین در پیش است. صنعت استخراج رمزارز در ایران که روزی یکی از محورهای رشد اقتصادی دیجیتال به‌شمار می‌رفت، حالا برای مدتی نامعلوم، به بن‌بست رسیده است. آیا ایران راه‌حلی برای ماینینگ پاک و کم‌مصرف پیدا خواهد کرد؟ یا این صنعت به‌تدریج از کشور خارج خواهد شد؟ زمان پاسخ این سؤال را خواهد داد.
