منظور از دامیننس چیست و چگونه در تحلیل بازار ارزهای دیجیتال کار می‌کند؟
منظور از دامیننس چیست؟ یکی از شاخص‌های مهم در تحلیل بازار ارزهای دیجیتال است که میزان سلطه یک ارز دیجیتال را نسبت به کل بازار نشان می‌دهد. این شاخص به‌ویژه در مورد بیت کوین دامیننس (BTC Dominance) پرکاربرد است و تأثیر زیادی بر روند کلی بازار دارد. اما دامیننس دقیقاً چیست، چگونه محاسبه می‌شود و چرا تحلیل‌گران به آن توجه ویژه‌ای دارند؟ در این مقاله، به بررسی کامل این مفهوم و نقش آن در تصمیم‌گیری‌های معاملاتی می‌پردازیم.
معنی کلمه دامیننس
دامیننس به‌معنای درصد تسلط یک رمزارز بر کل ارزش بازار کریپتو است. این شاخص نشان می‌دهد که یک ارز دیجیتال، چه سهمی از مارکت کپ (Market Cap) یا ارزش کل بازار را در اختیار دارد.
فرمول محاسبه دامیننس
فرمول سلطه یا دامیننس برابر است با حاصل عبارت زیر :
100 × (Total)/(X coin market cap)
به طور مثال اگر تمام سرمایه‌ای که در بازار رمزارزها وجود دارد، 1 میلیارد دلار باشد و سهم بیتکوین از این بازار 400 میلیون دلار باشد، در این حالت دامیننس بیتکوین 40 است. یعنی بیتکوین بر 40 درصد بازار سلطه دارد و سهم سایر رمزارزها 60 درصد از مارکت کپ است.
بر اساس همین تعریف می‌توان گفت زمانی که بیت کوین تنها ارز دیجیتال بازار بود، دارای سلطه ۱۰۰ درصدی نیز بود. اما در حال حاضر با ورود ارزهای دیگر به بازار کریپتو کارنسی‌ها این سلطه نیز کمتر شده است.
یکی از مهمترین پارامترهای بازار، بررسی جریان نقدینگیِ آن است. در واقع باید بتوانیم با تشخیص جهت حرکت جریان نقدینگی ، عرضه و تقاضا را تشخیص دهیم و در جهت آن معامله کنیم. با بررسی شاخص‌های توتال و دامیننس می‌توان به این نتیجه رسید که پول به کدام سمت در حال حرکت است و کدام ارز احتمال رشد بیشتری دارد…
یعنی ۴۰٪ از کل ارزش بازار در اختیار بیتکوین است.
چرا دامیننس اهمیت دارد؟
۱. شناسایی فازهای بازار
دامیننس می‌تواند به تحلیل‌گران کمک کند تا روندهای بازار گاوی (Bull Market) یا بازار خرسی (Bear Market) را بهتر درک کنند. افزایش دامیننس بیتکوین معمولاً نشانه خروج سرمایه از آلتکوین‌ها و ورود آن به بیتکوین (بازار نزولی) است، درحالی‌که کاهش آن می‌تواند نشان‌دهنده رشد آلتکوین‌ها (آلت‌سیزن) باشد.
۲. تصمیم‌گیری در سرمایه‌گذاری
معامله‌گران از دامیننس برای تشخیص اینکه آیا سرمایه‌گذاری در بیتکوین بهتر است یا آلتکوین‌ها استفاده می‌کنند. مثلاً اگر دامیننس بیتکوین در حال افزایش باشد، بسیاری از تریدرها ترجیح می‌دهند سرمایه خود را از آلتکوین‌ها خارج کرده و وارد بیتکوین شوند.
۳. تأثیر بر روند کلی بازار
دامیننس بیتکوین می‌تواند جهت کلی بازار را مشخص کند. دامیننس بالا معمولاً نشان‌دهنده بازار محافظه‌کارانه و حرکت به‌سمت بیتکوین است، درحالی‌که دامیننس پایین اغلب نشانه ورود سرمایه‌گذاران به آلتکوین‌ها و ریسک‌پذیری بیشتر است.
۴. شناسایی آلت‌سیزن (Altseason)
وقتی دامیننس بیتکوین کاهش یابد، معمولاً فصل آلتکوین‌ها (Altseason) آغاز می‌شود، یعنی دوره‌ای که بسیاری از آلتکوین‌ها رشد قابل‌توجهی را تجربه می‌کنند.
انواع دامیننس در بازار ارزدیجیتال
1. دامیننس بیت کوین یا BTC.D
چارت دامیننس بیتکوین می‌تواند نشانه‌هایی از آلت سیزن و میزان ریسک پذیری معامله گران داشته باشد.هنگامی که معامله گران ریسک بیشتری می‌کنند، سلطه بیت کوین بر بازار کم می‌شود و اگر معامله گران ریسک گریز باشند سلطه بیت کوین بیشتر است. در این حالت باید محطاط باشیم.
2. دامیننس اتریوم یا ETH.D
نشان‌دهنده میزان تأثیرگذاری اتریوم در بازار است. افزایش آن می‌تواند نشان‌دهنده رشد پروژه‌های دیفای (DeFi) و NFT باشد. با دامیننس می‌توان تحلیل و برسی اتریوم را انجام داد.
3. دامیننس تتر یا USDT.D
از جمله ویژگی‌های تتر می‌توان به کارمزد کم، سرعت تراکنش بالا و کاربردی یودن آن اشاره کرد. به همین دلیل از محبوبیت زیادی برخوردار است. برای محاسبه و تحلیل تتر، سهم بازار استیبل کوین تتر را تقسیم بر توتال کرده و سپس نتیجه را در ۱۰۰ ضرب می‌کنیم. اگر نمودار دامیننس تتر و نمودار بیت کوین را با یکدیگر مقایسه کنیم متوجه خواهیم شد که از یکدیگر تاثیر می‌پذیرند. به نحوی که هر زمان بیت کوین به نواحی عرضه و تقاضا واکنش نشان می‌دهد، دامیننس تتر نیز دچار چرخش می‌شود.
اگر شرایط بازار حساس و بحرانی شود، این احتمال وجود دارد که سرمایه گذاران روی هیچ یک از ارزها سرمایه گذاری نکنند و در نتیجه دامیننس تمام آلت کوین‌ها و بیت کوین باهم ریزش خواهد کرد. در این شرایط استیبل کوین‌ها بر بازار سلطه پیدا می‌کنند.
تعریف تریدینگ ویو از این شاخص برابر است با:
مجموع سهم ۱۲۵ کوین برتر بازار به استثنا اتریوم و بیت کوین!
اما با توجه به اینکه جایگاه این کوین‌ها در رده بندی ثابت نیست، برای محاسبه این شاخص بهتر است از این روش استفاده کرد. مجموع سهم بازار کلیه کوینهای موجود در بازار بجز BTC, ETH,BNB, DOT, USDT, XRP, ADA, SOL, DOGE, HEX.
4. دامیننس Others
دامیننس Others درصدی از کل ارزش بازار کریپتو است که به آلتکوین‌های غیر از بیتکوین و اتریوم اختصاص دارد. این شاخص نشان می‌دهد که چه میزان از سرمایه بازار در میان سایر رمزارزها توزیع شده است. افزایش دامیننس Others معمولاً نشانه‌ای از رشد آلتکوین‌های جدید و فصل آلتکوین‌ها (Altseason) است، درحالی‌که کاهش آن می‌تواند بیانگر خروج سرمایه از آلتکوین‌های کوچک‌تر و بازگشت سرمایه به بیتکوین و اتریوم باشد.
تاثیر دامیننس بیت کوین در تحلیل بازار رمز ارزها
افزایش دامیننس بیت کوین
افزایش شاخص دامیننس بیتکوین BTC.D نشان دهنده موارد زیر است:
- جریان نقدینگی موجود در بازار ارزهای دیجیتال به سمت بیتکوین در حال حرکت است.
- به دلیل این که تقاضا برای خرید بیتکوین در حال افزایش است، در نتیجه قیمت بیتکوین می تواند روند صعودی پیدا کند.
- در آلت کوین ها افت نقدینگی را مشاهده می کنیم که این عمل می تواند کاهش قیمت آنان را در بر داشته باشد.
کاهش دامیننس بیت کوین
کاهش شاخص دامیننس بیتکوین BTC.D نشان دهنده موارد زیر است:
- جریان نقدینگی موجود در بیتکوین در حال کم شدن است.
- کم شدن دامیننس بیتکوین لزوما به معنای کاهش قیمت بیتکوین نیست.
زیرا ممکن است پول جدیدی وارد بازار شده باشد که این پول صرف خرید آلت کوین‌ها شده باشد. این اتفاق می‌تواند در عمل موجب کاهش دامیننس بیتکوین در بازار شود.
نکاتی در رابطه با دامیننس‌های مختلف
۱. تمام دامیننس‌ها یک پارامتر محاسبه شده هستند
یعنی مراجع صادرکننده‌ای برای این موضوع وجود ندارد و صرفا منابعی مثل تریدینگ ویو یا کوین مارکت کپ آن‌ها را محاسبه و منتشر می‌کنند. پس امکان خطا وجود دارد. در نتیجه نباید به عنوان تنها پارامتر برای تصمیم گیری استفاده شود.
۲. می‌توان با استفاده از شیوه های گوناگون دامیننس را تحلیل و بررسی کرد
به طور مثال می توان از داده‌های که از تحلیل آنچین به دست می‌آید برای موضوع هدایت نقدینگی در کوین‌ها استفاده کرد و نسبت به آینده دامیننس کوین‌ها آگاهی پیدا کرد. از سوی دیگر می‌توان از تحلیل تکنیکال برای بررسی دامیننس‌ها استفاده کرد. البته باید توجه کرد به دلیل این که چارت‌های دایمیننس به صورت محاسباتی و مشتق هستند در آنان امکان خطا وجود دارد پس مکتب‌های تکنیکالی که به دقت اهمیت زیادی می‌دهند، مناسب نیستند. از این جهت ممکن است در تحلیل تکنیکال دامیننس‌ها خطاهایی را مشاهده کنیم.
۳. یک معامله گر با استفاده از دامیننس می‌تواند چشم اندازی از جابجایی نقدینگی در قسمت‌های مختلف بازار داشته باشد
بدین وسیله یک معامله گر می‌تواند در مسیر و روند قوی بازار حرکت کنند. به طور مثال از افزایش دامیننس تتر یا استیبل کوین‌ها می‌توان نتیجه گرفت که تریدرها از معاملات خود خارج شده‌اند و بالعکس وقتی دامیننس استیبل کوین‌ها رو به کاهش باشد، متوجه می‌شویم که سرمایه به بازار تزریق خواهد شد و بازار از حالت رکود خارج می‌شود.
در ادامه زمانی که دامیننس استیبل کوینهای مهم مانند تتر کاهش میابد، می‌توان حدس زد که در آینده تریدرها سرمایه خود را از بازار خارج می‌کنند و معاملاتشان را در سود یا ضرر تسویه می‌کنند پس بخش‌های زیادی از بازار دچار رکود می‌شوند. سخن آخر آنکه دامیننس به معنی جابجایی نقدینگی در بخش‌های مختلف بازا است و می‌تواند موجبات صعود یک بخش و تضعیف بخش دیگر را فراهم کند.
جمع بندی
دامیننس یکی از شاخص‌های کلیدی در تحلیل بازار ارزهای دیجیتال است که نشان‌دهنده میزان تسلط یک رمزارز بر کل بازار می‌باشد. افزایش دامیننس بیتکوین معمولاً نشانه‌ای از خروج سرمایه از آلتکوین‌ها و کاهش آن می‌تواند نشان‌دهنده آلت‌سیزن باشد. با استفاده از این شاخص در کنار سایر ابزارهای تحلیلی، معامله‌گران می‌توانند روندهای بازار را بهتر درک کرده و تصمیمات سرمایه‌گذاری بهتری بگیرند.
